ATV – Danas se obilježava 75. godišnjica proboja iz Jasenovca, zloglasnog ustaškog koncentracijskog logora smrti u kojem su bile zatočene i ubijene hiljade nevinih ljudi.
Na dan proboja u jasenovačkom logoru su bila 1.073 logoraša. Njih 600 krenulo je u proboj, a samo 91 logoraš je preživio i došao do slobode.
Preostalih 473 logoraša, koji zbog nemoći i bolesti nisu učestvovali u proboju ubijeni su i spaljeni zajedno s logorskim objektima. Istog dana, 22. aprila 1945. godine počeo je proboj zatvorenika Kožare, dijela logora u samom mjestu Jasenovac.
„Povodom dana 22. aprila – proboja logoraša Drugog svjetskog rata iz koncentracionog logora Jasenovac, ispred Udruženja preživjelih logoraša i njihovih potomaka grada Banjaluka, želim iskazati našu veliku žalost što ove godine (teške i nezapamćene) nismo u stanju i ne možemo kolektivno posjetiti stratište logora Jasenovac i Donje Gradine, te odati počast i zapaliti svijeće našim nastradalim Jasenovačkim mučenicima,“ kaže Dobrila Kukolj, predsjednik Udruženja logoraša Drugog svjetskog rata.
Kukolj, koja je jedna od malobrojnih preživjelih logorašica Jasenovca je zamolila sve članove udruženja da 22. aprila u svojim domovima molitvom odaju počast i zapale svijeću nastradalim mučenicima u koncentracionom logoru Jasenovac i našem najvećem stratištu u Drugom svjetskom ratu.
„Molim da se više nikada ne dozvoli da se potegne zarđali nož i malj na nevine ljude, žene i djecu, bilo koje vjere, nacije i rase. Molimo da se našim potomcima osigura miran san, sigurna i srećna budućnost“, poručila je Kukolj.
„Radni logor Jasenovac“, kako ga naziva hrvatska državna administracija, bio je stratište za Srbe, Rome i Jevreje, svih uzrasta, polova, starosnih dobi, socijalnih, obrazovnih i drugih profila, kao i za komuniste, partizane, pomagače i simpatizere Srba, Roma i Jevreja.
Sistem logora Jasenovac je bio zloglasan po varvarskim metodama i velikom broju žrtava. Bio je prvi sistematski izgrađivani logorski kompleks na teritoriji Nezavisne Države Hrvatske, jedini koji je neprekidno delovao sve do kraja njenog postojanja, najveći po prostoru koji je zauzimao, po broju logoraša koji su kroz njega prošli i po broju žrtava koje su u njemu stradale.
U njega su upućivani i muškarci i žene i deca. U procesu „pročišćenja Hrvatske nacije“, srpska deca bila su prva koja su ubijana, zajedno sa odraslima, čak i ako su ih majke još uvek dojile. Tokom četiri godine, između aprila 1941. i maja 1945, više od 73.316 dece ubijeno je u ustaškoj NDH. Najmlađa su bila još u kolevkama, dok su najstarija bila oko 14 godina starosti. Tokom Drugog svetskog rata, jedino mesto u celoj Evropi gde su postojali specijalni logori za decu bila je Hrvatska.
Od decembra 1941. do aprila 1942, u Jasenovcu, ustaše su pobile 19.544 dečaka i devojčica srpske nacionalnosti, a njihovi identiteti utvrđivani su kasnije. Bili su ubijani na najstrašnije načine i umirali su, takođe, više nego odrasli, od bolesti, izgladnelosti, žeđi i smrzavanja.
Tačan broj žrtava u sistemima logora Jasenovac nije nikada utvrđen.
